Page 440 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

İLYAKUT CAMİ

İlyakut mahallesinde bulunan Cami, özgün ahşap tavanı, süslemeleri
ve alçı mihrabı ile bir sanat şaheseridir. İnşa kitabesi ve vakfiyesi bulun-
mayan Cami’nin banisi (yaptıranı) bilinmemekle birlikte Vakıflar Genel
Müdürlüğü Arşivi Hurufat Defterlerinde “Murtazâ-abâd kazâsında İlyağud
nâm karyede Receb Ağa Cami”ne, “Murtazâ-abâd kazâsında İlyağud nâm
karyede Receb Ağa binâsı Cami”ye imâm ve hatîb tevcih kayıtları bulun-
maktadır. 115 Bu kayıtlardan İlyakut Cami’nin Receb Ağa tarafından yaptı-
rıldığı anlaşılmaktadır.

Cami, boyuna dikdörtgen planlı, çatılı, kâgir bir yapıdır. Yapımında
moloz taş, kesme taş ve devşirme taş kullanılmıştır. Duvarlar dışta sıva
kaplıdır. Batı ve güney cephe duvarlarında çatlamalar görülmektedir.
1965 yılında yapılan minaresi kuzeybatı köşededir. Son cemaat yeri ola-
mayan yapının giriş kapısı kuzey cephededir. Giriş kapısı basık kemerli
ve ahşap kapısı sadedir. Basık kemerin üstünde tuğladan örülmüş yarım
daire alınlık ve boş kitabe yeri mevcuttur. Kuzey cephede girişin sağında
ve solunda yarım daire alınlıklı tuğla örgülü kemerli birer pencere bulun-
maktadır.

İç mekânı, doğuda üç, güney ve kuzeyde iki, batıda da bir olmak üze-
re toplam sekiz alt pencere ile bunların üzerinde yer alan üst pencereler
aydınlatmaktadır. Batıda iki üst pencere bulunmaktadır. Doğu ve batı
duvardaki pencere düzenlerinin farklılık göstermesi ve üst pencerelerin
yuvarlak olması bakımından, yapının XIX. yy.da bir restorasyon geçirmiş
olduğunu göstermektedir. Duvarlar sıvalı ve sadedir. Harimin kuzeyinde
iki ağaç direk üzerine oturan bir üst ahşap mahfil bulunmakta iken son
restorasyonda tamamen kaldırılmıştır.

Cami’nin iç mekânı (harimi) düz tavanlı ve sahınlıdır. Sahınları iki
sıra halinde dizilmiş ikişer ağaç direkler birbirinden ayırmaktadır. Direk-
ler iki kalın kirişle ahşap tavanı taşımaktadır. Kirişlerle direkler arasında
ucu profilli yastıklar bulunmaktadır. Kıble duvarına dikey olarak uzatılan
kirişlerle hatıl ve duvarlar arasında ucu profilli yarım yastıklar yer almak-
tadır. Yarım yastıkların üstünde kirişleri taşıyan tahtalar ve orta hatılın
yan yüzleri aşı boyalı klasik kalem işi nakışlarla süslenmiştir. Tavan tah-
taları ayrıca çapraz ve dikey çakılmış çıtalarla süslenmiştir.

Tavana kadar yükselen alçı mihrâb, kalıplama tekniğiyle yapılmıştır.
Mihrâb çokgen nişli olup üstü mukarnaslıdır. Nişin çevresini dolaşan ge-
niş silmeler geometrik süslemelere sahiptir. Alçı mihrâbın en dıştaki bor-
dürde “Kelime-i Tevhid” tekrarlı olarak yazılmıştır. İkinci bordür geniş ve
içinde kalıplama tekniği ile yüzeysel kabartma şeklinde yapılmış, orta-
424