Page 423 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

Mehdi karyesinde (Mehdi Baba), Kayı karyesinde (Hüseyin Dede) tür-
besi mevcûd, Bacı karyesinde (Bacım Sultan) ve Hacı Tuğrul karyesinde
(Ertuğrul Baba) ve Memlik karyesinde (Aba Dede) ve Bağlum karyesinde
(Hasan Dede) medfûndur.

İstanos kasabasında mevcûd ve bânisi gayr-i ma’lûm olan câmî-i şerî-
fin tarzı inşâsında gösterilen âsâr-ı mehâret ve nefâset üstâdının fenî
mimârideki derece-i liyâkat ve iktidârına burhân-ı mücessemdir. Etfâl-ı
müslime-i sıbyânına mahsûs olarak otuz ve bir Ermeni ve birde Protestan
mektebi vardır.

Mahsûlatı buğday, arpa, pirinc, çavdar, burcak, mercimek, nohud,
üzüm, elma, armud, zerdali, erik, vişne, dut, şeftali, ayva ve kavun ve kar-
buz ve sanâyi’ ve ticâreti Ankara sofı nâmıyla meşhûr olan sof ve şâlî gibi
mensûcat-ı nefîseye münhasırdır. İstanos kasabasında haftada bir defâ
Pazar günleri pazar küşâdı idilmekdedir.
Kazada 32.851 re’s tiftik, 64.828 koyun, 10.104 kıl keçi, 800 manda,
1.600 karasığır, 400 esb, 60 ester mevcûd olub senevî 50.000 kıyye tiftik
ve 15.000 kıyye yapağı, 500 kıyye siyah beyaz kıl hâsıl olmakdadır.

Zîr kazasının arâzisi tûlen 24 arzen 12 sâat mesâfeyi hâvi olub sülüsi
mezrû’ ve sülüsânı merâ ve çayır ve zirâate gayr-i kâbildir. Kasabanın piş-
gâhında cereyân iden cesîm bir nehir güzergâhındaki tarla ve bostanları
irvâ ile kasabanın cihet-i cenûbiyesinden bil-murûr Sivrihisar kurbunda
Sakarya nehrine münsab olur.

Merkez-i kazaya tahminen üç buçuk dört sâat mesâfede vâkî Eğren-
di [İmrendi] ve Eymir Gazi [Emirgazi] karyeleri civârında tûlen bir arzen
yarım sâat imtidâdında bir göl oldığı gibi İçimik [İncirli] ve Onaca [Onac]
nâm karyeler civârında tûlen ve arzen yarım sâat mesâfe cesâmetinde bir
göl ve sazlık mevcûd olub burada husûle gelen kamışlardan ahâli-i ma-
halliye hasîr i’mâliyle haylüce intifâ’ iderler.

Zîr kazasının senevî emlâk ve temettu’ virgüsi dörtyüzkırkdokuz bin
altıyüzdoksandokuz [449.699], bedelî askerisi 46.259, aşâr beşyüziki bin
sekizyüzellisekiz [502.858], ağnâmı 189.315 guruşdan ibâretdir.

Kaza-i mezkûre tâbi Girmic [Girmeç] karyesinden nebeân iden teymur
ma’deni suyunun emrâz-ı cildiyeye ve Yamalı [Malıköy] karyesindeki kü-
kürtlü iki hamamın uyuz illetine nef’i bi’t-tecrübe sâbit olmuşdur. Bunlar-
dan başka kasabaya birkaç sâat mesâfesi olan Kesiktaş karyesinde kil ve
üç sâat mesâfede Bucak [Bucuk] karyesinde kömür madenleri mevcûddur.

Kasabaya beş dakika mesâfede tahminen iki bin beşyüz nüfus is-
tiâb ider âsâr-ı atîkadan cesîm bir mağara ile kasabanın cihet-i garbiye-
407