Page 93 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

Hisarlıkaya Kalesi

Hisarlıkaya Mahallesi’nin güneybatısında ve 1319 rakımlı Kale Tepe
zirve düzlüğündedir. En yüksek noktada, kuzey-güney doğrultusunda
uzunlamasına olmak üzere, ovale yakın planlı bir surla çevrili kale bu-
lunmaktadır.
Kale, özellikle kuzeyine egemen olup, bugünkü Ankara-Eskişehir yo-
lunda olduğu gibi, antik yolu kontrol etmektedir. İç boyutları yaklaşık
25x36 metredir. 2.20 metreden az olmayan sur kalınlığı, bazı yerlerde 2,50
metreyi bulmaktadır.

Kalenin girişi doğuya bakmaktadır. 3.05 metre genişliğindeki kapının
söve ve lentoları görülebilir. Bu ana duvarın ortalama 5-6 metre dışında,
çevredeki kaya gruplarına uyumlu, süreklilik göstermeyen, daha ince
(1.50-1.80 m) ikinci bir savunma duvarının varlığı belirlenmiştir. Böyle-
likle, çevredeki kayaların da savunmanın bir parçası olarak değerlendi-
rildiği anlaşılmaktadır. Bu özellik, Galat tarihinden bildiğimiz bir olgudur.

Tüm duvarlarda harç kullanılmamıştır. Ana yapının içinde, hemen
hemen tüm alanda, gerek dik köşeli gerekse kısmen oval plan gösteren çok
sayıda mekanın varlığı anlaşılmıştır. Böylelikle, en azından bir dönemde
kale içinde yerleşimden söz etmemiz olasıdır. Seramik buluntular ise ya-
24
pıların Bizans Dönemi’ne tarihlendirilmesine yardımcı olabilmektedir.
Charles Texıer, Küçük Asya’da kaleden bahseder:

Ankara’nın güneybatısında, otuz iki kilometre mesafede, Ankara’dan
Sivrihisar yolu üzerindeki Asarlı (Hisarlıkaya) köyde, Hamilton çok
önemli bir Gal istihkâmı keşfetmiştir. Buradan hareketle, güney yö-
nünde bir ırmağın aktığı vadiye kadar, on iki buçuk kilometredir. An-
kara’ya yirmi dokuz kilometre olan Baluk Kuyumcu (Ballıkuyumcu)
köyünde durulur. Köye hakîm bir tepedeki bu kale, çok eski bir tarz or-
taya koyar. Değişik büyüklükte, ancak büyük boylarda trakit taşlarıyla
üç metre yüksekliğinde yapılmış daire şeklinde bir sur görünümün-
dedir. İçinde diğer bir stir vardır. İçi ise, birinden diğerine hiçbir geçiş
olmayan birtakım odalar ve hücrelerden oluşan bir yer altı evidir. Bu-
ranın adı, köylülerce Asarlı Kaya’dır. Bu eserde Roma-Bizans tarzına
benzer hiçbir işaret olmadığı gibi, Müslümanların mülki ve askerî bir
eserine de benzemez. Burada Gallerin ve belki de Manlius’a karşı sa-
vaş etmeye gidenlerin ailelerini korumaları altına alan Trocmien ka-
25
bilesine ait yalnız bir kale vardır.
Kale, batıda Çile Dağı’na kadar uzanan Bayakup Ovası’na, kuzeyinde
de Ankara-Eskişehir karayoluna hakim konumdadır.
77