Page 481 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

“Misâk-ı Millî” (Millî Yemin) olarak bilinen ve tanınan bu metin, 28 Ocak
1920 tarihinde Osmanlı Mebusan Meclisi’nde yapılan bir gizli toplantıda
“Ahd-i Millî Beyannamesi” adı altında kabul edilir. 12 Şubat 1920 tarihinde
Mebuslar Meclisi, Edirne Milletvekili Şeref Bey’in önerisi üzerine, Misâk-ı
Millî’nin bütün dünya parlamentolarına ve basına açıklanması kararlaştırılır.

10 Ocak 1920 günü Ankara’da, “Hâkimiyet-i Milliye” gazetesi yayınlan-
maya başlar. 12 Ocak günü de İstanbul’da son Meclis-i Mebusan’ı açılır. Mus-
tafa Kemal Paşa, Meclis-i Mebusan’ın açılışını bir telgrafla kutlar. 124

İstanbul’un Resmen İşgali

Salih Hulusi Paşa’nın yeni kurduğu İstanbul hükümeti çalışmalarına
başlar. İngilizler, Anadolu’da başlayan Millî mücadele faaliyetlerine karşı
sert tedbirler alınmasını hükümetten ister. Ayrıca İstanbul’da bulunan bazı
aydınların tutuklanması için girişimlerde bulunur. Ankara’da bulunan İn-
giliz askeri temsilcisi Whittal 11 Mart günü aniden trenle şehri terk eder. 15
Mart günü İngilizler, İstanbul’da yüz elli Türk aydınını tutuklar. 16 Mart’ta
İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilir, Meclis basılır. Meclisde “Fe-
lah-ı Vatan” adı verilen, Müdafaa-yı Hukuk Grubu’nun lideri durumunda
olan Hüseyin Rauf (Orbay) ve Kara Vasıf Beyler gibi önde gelen milletve-
killeri, İngilizler tarafından tutuklanarak Malta’ya sürülürler. Yakalanma-
yan mebuslar da Ankara’ya geçme yolları araştırmaya başlarlar. Mustafa
Kemal, durumu bütün devletler ve Millet Meclisleri nezdinde protesto eder.
Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçilir. Aynı gün
Anadolu’da bulunan bütün İngiliz subay ve erleri Mustafa Kemal Paşa’nın
emriyle tutuklanır.
Basın-yayın yoluyla da şiddetli tepki gösterme ve protestolara devam
edilir. Protestolar, sadece Türk milletine duyurulmak için memleket dahili-
ne münhasır kalmamış, Dünya kamuoyu da bu konuda -mümkün mertebe-
aydınlatılmaya çalışılmış ve Türk milletine reva görülen haksız muameleler,
hür dünya milletlerine duyurulmaya çalışılmıştır; özellikle İslâm ülkelerini
durumdan haberdar etmek için “... Bu tecavüz Saltanat-ı Osmaniye’den zi-
yade Makâm-ı Hilâfette hürriyet ve istiklâllerinin istinadgâh-ı yeganesi-
ni gören bütün Âlem-i İslâm’a râcidir...” sözleriyle bu hareketin bütün Müs-
lümanlara yöneltilmiş olduğunu tekid eden bir beyanname yayınlanır.
Fevzi Paşa, Millî Mücadeleye katılmak üzere İstanbul’dan ayrılır. Millî
Kuvvetleri bastırmak amacı ile, İstanbul Hükümeti “Kuvve-i İnzibatiye”
adlı bir örgüt kurulmasına ilişkin kararname yayınlar. 19 Nisan günü Bey-
pazarı, Nallıhan isyanları başlar. 19-26 Nisan’da İtilaf Devletleri temsilcile-
ri, Türkiye ile yapılacak anlaşmanın esaslarını kararlaştırmak üzere, San
Remo’da toplanır. 21 Nisan 1920’de Mustafa Kemal Paşa’nın, “Büyük Millet
Meclisi”nin 23 Nisan 1920’de açılması hakkındaki tamimi yayınlanır. 125
465