Page 518 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

1. SİNCAN KELİMESİ VE ANLAMI

Sincan kelimesinin kökü bilinmemektedir. Günümüzde yer ve bitki ismi
olarak kullanılmaktadır. Türk Tarih Kurumu’nun Türkçe Sözlüğü’nde “Sincan
öz. a. (si’ncan) Ankara iline bağlı ilçelerden biri” ibaresiyle verilmiştir. 143

Osmanlı dönemi 1530 yılı tahrir defterlerinde Anadolu ve Balkanlar’da
“Sincan”, “Sincanlu”, “Ulu Sincanlu” (Büyük Sincanlı), Kiçi Sincanlu” (Küçük
Sincanlı), “Sincanözü”, “Sincantepe” ve “Sincani” ibâresiyle yazılmış mezra,
köy ve nahiye isimleri bulunmaktadır.

Sincan köyü, Kasaba nahiyesi (Ankara Livâsı), 144 Sincan köyü, Hüse-
yin-abad nahiyesi, Sincanlu mezrası, Karahisâr-ı Behramşah nahiyesi (Si-
vas ve Tokat Livâsı), Sincan mezrası, Ziniski nahiyesi (Malatya Livâsı), 145
Sincanözü köyü, Devrekani nahiyesi:, (Kastamaonu Livası), 146 Sincantepe
köyü, Hısn-ı Keyf ve Siird Kazaları, 147 Sincani köyü, Kalkandelen kazası, 148
Sincan köyü, Temrezler nahiyesi (Karesi Livası), 149 Ulu Sincanlu nahiyesi,
Karahisâr kazası (Karahisâr-ı Sahib). 150

Günümüzde Sincan ilçesinden başka Anadolu’da Sincan (Tutak-Ağrı), Sin-
can (Alaca-Çorum), Sincan (Dörtyol-Hatay), Sincan (Divriği-Sivas) yerleşme-
leri; Sincan Ovası Afyonkarahisar, Sincan Şelalesi (Hatay ve Balıkesir’de Sin-
can Dağları bulunmaktadır.

Cevdet Türkay’a göre Osmanlı döneminde “Sincan, Sincanlı (Sincanlu)”
bir aşiretin adıdır. Bu aşiret Kütahya, Ankara Mardin ve Rakka sancaklarına
yerleşmiştir. 151 Yörükân taifesinden olan “Sincan, Sincanlı (Sincanlu), Sincan-
mardin” cemaatleri Rakka, Ankara, Kütahya, Alâiyye ve Kayseriyye sancakları,
Mardîn kazası (Diyarbekir Eyâleti), Kirmasti ve Mihalic kazaları (Hudâvendi-
gâr Sancağı), Mut kazası (İçel Sancağı)’na yerleşmişlerdir. 152

Hicri 984 (1577) tarihli bir belgede Halep Türkmenlerini oluşturan Beğ-Dil-
li boyu arasında Sincan Obası geçmektedir. Beg-Dilli boyu Oğuz Türkleri’nin
Boz-Ok koluna mensup Yıldız Han’ın oğullarındandır. Yine bu Beg-Dilli koluna
mensup Anadolu’daki Yeni-il bölgesinde, Sultan III. Murad Hân (1574-1595)
devrinde Sincan Obası 80 hane olarak görülmektedir. Kuzey Suriye’deki Türk-
menlerden olan bu Beğ-Dilli boyuna mensup bir grup, Safevi Devleti’nin kuru-
luşuna katılmışlar ve İran tarafına gitmişlerdir. 153 Bu grup İran’da Irak-ı Acem
Vilayeti’nin Yezid Sancağı’nın 70 km. güneydoğusunda Sincan adlı bir kasaba
502