Page 10 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

(BOA.NFS.d.1762)’nde Sincan ilçesine bağlı köylerin nüfus defterleri ya-
yınlanmıştır.

1831 yılında Çoğlu, Bucuk, Akçaören, Odan Çiftliği, Albderesi (Atderesi),
İlyakut, Mülk, Karkın, İstanos ve Erkeksu Çiftliği, Murtaza-abâd kazâsına;
Sincan, Saraycık, Kayı, Osmaniye, Polatlar, Esenler, Anayurt, Türkobası, Ma-
lıköy, Tatlar, Yenipeçenek, Yeniçimşit, Alcı, Alagöz, Hisarlıkaya, Çiçektepe,
Bacı, Temelli ve Girmeç köyleri Bacı nahiyesine; Çokören (Çokvirân/Çukur-
virân) ve Ücret köyleri Haymânateyn kazasına bağlıdır. Daha sonraki yıllar-
da İstanos kasabası idarî merkez olmak üzere Zîr kazâsı teşekkül ettirilmiş
ve Bacı nahiyesine bağlı köyler Zîr kazâsına bağlanmıştır. Haymânateyn
kazâsına tabi Çokören ve Ücret köylerinin nüfus defterleri yayınlanmıştır.

1845 tarihli, “Emlâk, Arazi, Hayvanat ve Temettuât” sayımları denilen
Temettuât Defterleri özet olarak yayınlamış, köylerde mukim hane reisleri-
nin isimlerini, mesleklerini, zirai ve ticari gelirleri hakkında bilgi verilmiş-
tir. Sincan Kültür Atlası’nda bu defterlerin bir kısmı aynen yayınlanmış,
ilave olarak Polatlı ilçesinden Sincan’a bağlanan köylerin (Çokören, Ücret,
Girmeç, Malıköy, Hisarlıkaya, Bacı ve Alagöz) Temettuât Defterleri bu çalış-
mamıza dahil edilmiştir.

Sincan ilçesinde Osmanlı döneminde yapılmış cami, mescid, çeşme,
köprü ve istasyon binalarının mevcut durumları fotoğraflarla anlatılmış-
tır. Özellikle Bacı Camii, İlyakut Camii ve Eski Bucuk Camii’ne geniş yer
verilmiştir.

Bitmeyen savaş yılları, 1892 tarihinde hizmete giren Sincanköy ve
Malıköy Tren istasyonları, Ankara coğrafyasında meydana gelen kıtlık ve
afetler, Balkanlardan gelen ailelerin Sincan coğrafyasında iskânı, Millî
Mücadele Yılları konusu işlenmiştir. Birinci ve İkinci İnönü Muharebeleri,
Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük
Taarruz hakkında geniş bilgi verilmiştir. Sakarya Meydan Muharebesi’nde
Sincanköy Tren İstasyonu ve Sincanköy’de konuşlanan İhtiyat Grup Komu-
tanlığı, Malıköy Tren İstasyonu, Malıköy Tayyare Bölüğü, Malıköy Şehitliği,
Alagöz Başkomutanlık Karargâhı hakkındaki bilgiler, fotoğraf ve belgelerle
zenginleştirilmiştir.

19 Eylül 1915 tarihli Ankara Vali Vekili Atıf Bey tarafından Dahiliye
(İçişleri) Vekaletine gönderilen raporda, Zîr nahiyesi hakkında geniş bilgi
verilmiştir. Özellikle Zîr Köprüsü’nün inşa tarihi hakkında ilk bilgiye bu ra-
porda ulaşılmıştır. Zîr nahiyesi ile ilgili bölümler aynen yayınlanmıştır.

Cumhuriyet’in ilanından sonra 1926 yılında Zîr kazâsı, nahiye olmuş
ve Zîr’e bağlı bazı köyler yeni kurulan Polatlı ilçesine bağlanmıştır. Sincan
köyü, Zîr nahiyesine bağlı iken 1928 yılında kurulan Ahî Mesud nahiyesi-
X