Page 7 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

2005-2006 yılında yayın hazırlığına başladığımız ve 2007 yılında ya-
yınlanan sekiz ciltlik “Ankara Tarihi ve Kültürü Dizisi” çalışmalarımızda
Ankara’nın yirmi dört ilçesi ve bin küsur yerleşmesine gidilmiş ve zengin
bir fotoğraf ve döküman arşivi oluşturulmuştur. Ayrıca Sincan Belediyesi
tarafından 2004 yılında yayınlanan “Sincan Kültür Atlası” kitabının alan
fotoğraf çekimlerinin ekserisi tarafımızdan yapılmıştır. 2007 yılında Polatlı
Belediyesi tarafından yayınlanan “Tarih İçinde Polatlı” kitabımızda günü-
müzde Sincan ilçesine bağlı Türkobası, Alcı, Girmeç, Bacı, Malıköy, Temelli,
Alagöz, Ücret, Hisarlıkaya, Çokören, Beyobası ve Yenihisar mahallelerinde
araştırma yapılmış ve bilgi verilmiştir.

Anadolu Selçuklu döneminden itibaren Müslüman-Türk hakimiyetinin
görüldüğü bölgede, Anadolu Bacıları (Bacıyân-ı Rûm)’ndan Fâtıma Bacı
ve Anadolu Erenlerinden Hacı Tuğrul Baba, Oğuz Türkmenlerinin iskânı-
na öncülük etmiştir. Seyyid nesepli ve Seyyid Nureddin kızı Fâtıma Bacı,
kendi adını taşıyan köyde bir zâviye (tekke/dergâh) kurmuş, zaman içinde
burası Ankara Sancağı’na bağlı Bacı kazâsının idarî merkezi olmuştur. İlk
Cuma Camisi burada yapılmıştır. Bu çalışmamızda Fâtıma Bacı Zâviyesi ve
köyü hakkında geniş bilgi verilmiştir. Aynı dönemde İlyakut köyünde Şeyh
Bahşayiş bir zâviye kurmuş, Yağan Şeyh ve Kurd Şeyh’in bölgede bir müd-
det kaldığı Osmanlı dönemi tahrir defterlerinden anlaşılmaktadır. Ayrıca
fütüvvet ve mürüvvet ehli ahîlerden Ahî Mahmud, Akçaören (Akçavirân)
köyünde bir zâviye yaptırmıştır.

Sincan coğrafyasında ilk kurulan yerleşmeler Bacı (Fâtıma Bacı), Sin-
can, İlyakut, Mülk, Şeyhler, Saraycık, Akçaören (Akçavirân), Albderesi, Ger-
meç (Girmeç), Kızılcaköy, Karkın, İncilik, Bucuk, Sazak, Hisarlıkadı/Hisar-
lıkaya, Belvirân, Avdan (Odan), Çoğlu, Senirce (Seyirce), Erkeksu, İstanos,
Küçük İstanos (Osmaniye), Kepir, Dutluca ve Kurd Şeyh (Çiçektepe)’dir. İs-
tanos ve Erkeksu köyleri ise Bizans döneminden kalan ve Hristiyan Ermeni
nüfusun yoğun olduğu yerleşmelerdir. Diğer köylerde Ermeni nüfus yoktur.

Osmanlı dönemine ait ve Ankara Sancağı’nın günümüze ulaşan en er-
ken tarihli Mufassal Tahrir Defteri, 1463 tarihli ve Fatih Sultan Mehmed
Han döneminde yazılmış, H.867/M.1463 tarihli, Devlet Arşivleri Osmanlı
Arşivi’nde Maliyeden Müdevver Defterler (MAD) tasnifinde, 9 numarayla
kayıtlıdır. Bu defterde kayıtlı ve günümüzde Sincan’a bağlı köy ile mezralar
“Fatih Döneminde Ankara Sancağı” başlığı altında yayınlanmıştır.

1463 yılında Sincan köyü, Ankara Sancağı Kasaba nahiyesine bağlı bir
yerleşmedir. Halen Sincan ilçesine bağlı köy ve mezralar ise 1463 yılında
Kasaba, Mürted Ova ve Bacı nahiyesi/Bacı Vilâyeti’ne bağlıdır. Ayrıca ko-
nar-göçer Yörük kabileleri “Sûret-i Yörükân-ı Livâ-i Ankara” başlığı altında
kaydedilmiş ve kethüdaları tarafından yönetilmektedir. Bunlar Kasaba
VII