Page 723 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI
P. 723
Zir (İstanos) kasabasından (Foto: Cambridge Digital Library)
Evliya Çelebi, İstanos kasabasında bahsettiği Cami, “Kötürüm Bâyezid
Camii” adıyla bilinmektedir. Candaroğulları Beyi Kötürüm Bayezid (1361-
1385) tarafından yaptırıldığı yazılır. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv belge-
lerinde “Bayazıt Camii” adıyla kayıtlıdır (VGMA.d. 225-57). Vakıflar Genel
Müdürlüğü Arşivi Hurufat defterlerinde ise aynı Cami “Ali Çelebi Camii” ve
“Ali Subaşı Camii” (VGMA,d. 1157, s. 78) adı ile kaydedilmiştir. Bu cami, gü-
nümüzde mevcut değildir.
1839 yılında Murtaza-abâd kazasına bağlı İstanos nahiyesine İstanos,
Ahûr, Kazgan/Kazan, Erkeksu, Yeregiren, Kargın, Avdan/Odan, Aydın, Yas-
sıvirân/Yassıören ve Virâncık/Örencik köyleri bağlıdır. İstanos kasabasın-
da ise bir Müslüman dört Ermeni mahallesi mevcuttur. Ermeni mahalle-
lerinde toplam 396 hane ve 987 erkek nüfus, Müslüman mahallesinde ise
43 hane ve 151 erkek nüfus kayıtlıdır (NFS.d. 1808).
1845 yılı İstanos kasabası temettuât defterinde üç Ermeni mahalle-
si (Hude, Sinab ve Haris) kaydedilmiş, Müslüman nüfus ise ayrı kayde-
dilmiştir. Hude 88 hane, Sinab 111 hane, Haris 116 hanedir. İstanos’da 46
Müslüman, 315 Ermeni ve toplam 361 hane mukimdir.
1845’de İstanos kasabasında mukim Ermeni nüfusun meslekleri şöy-
ledir: Çulhacı (47) ve çulhacı çırağı (5), boğçacı (34), çerçi (32), değirmen-
707
