Page 471 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

si bulunduğu gerekçesiyle Hacıbayram Şeyhi Şemsettin Efendi’yi, Kına-
cılar’ın Şakir Bey’i, Attarlar’ın Sadullah ve Bulgurlar’ın Mehmet Beylerle,
Hanifler’in Mehmet Bey’i gözaltına aldırır.

Nisan sonu veya Mayıs ayının ilk günlerinde Ankara’da “Mekteb-i Sul-
tani” (Taş Mekteb/Ankara Lisesi) ve “Darü’l-muallimin” (Öğretmen Oku-
lu) öğretmenleri tarafından “millî” bir cemiyet kurulur. “Azm-i Millî Ce-
miyeti” adı ile bilinen bu cemiyetin kurucuları ise kimyager Avni Refik
(Berkman), öğretmen Mahir (İz), Ayaşlı Ali Rıza, öğretmen Yakup, Ekrem
ve Fevzi Beylerdir. Azm-i Millî Cemiyeti daha sonra “Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti”nin kurulması ile bu teşkilatla birleşir.

İstanbul’un düşman orduları tarafından işgali, Ankaralıları derinden
üzer. Payitaht her ne kadar Ankara’yı ihmal etse de Ankaralı, İstanbul hü-
kümetlerine kızar ama halifeye de tam bağlılığını sürdürür. 15 Mayıs’da
İzmir, Yunan orduları tarafından işgal edilir.

Mustafa Kemal Paşa Samsun’da

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali Anadolu’da büyük bir tepki ile
karşılanır. İşgallerin İzmir’le kalmayacağı herkesçe bilinir. Millî Mücade-
leyi bir an önce Anadolu’da başlatmak üzere Mustafa Kemal Paşa ve 19
rütbeli subay arkadaşı, 16 Mayıs 1919’da Samsun’a gitmek üzere kendisi-
ne tahsis edilen “Bandırma” Vapuru ile İstanbul’dan ayrılır. 19 Mayıs 1919
tarihinde Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları Samsun’a çıkar. Mustafa Ke-
mal Paşa, Samsun ve çevresinde görevi gereği gerekli incelemelerde bulu-
nur ve İstanbul Sadâret Makamına bir rapor verir.
Ankara Mitingleri (Anadolu’nun Tuğyanı)

İzmir’in işgali üzerine 21 Mayıs 1919 günü Ankaralılar ihtiyarı genciy-
le sokaklara dökülür, tepkilerini gösterirler, mitingler düzenlerler ve İtilaf
devletleri yetkililerine telgraf çekerek Anadolu’nun bütünlüğü konusun-
da hassasiyetlerini bildirirler. Ankara’da yapılan bu muhteşem mitingi,
İstanbul’da yayınlanan “Hadisat” gazetesi 28 Mayıs’ta “Anadolu’nun Tuğ-
yanı” başlığı altında haber olarak verir. Ankara’da artık düşmanı telin mi-
tingleri sıkça tekrar edilir. Ankaralıların tepkileri üzerine 22 Mayıs 1919
günü İngiliz askerî birliği iki subay bırakarak Ankara’dan tamamen ayrılır.

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini bir türlü içlerine sindiremeyen
Ankaralılar, 29 Mayıs 1919 günü Hükümet Konağı önünde toplanarak bü-
yük bir miting daha yaparlar. İhtiyarı-genci bu mitinge katılır. Öğretmen
ve gençlerin heyecanlı nutukları milleti coşturur.

Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’da Millî Mücadele hareketini başlatmak
için Samsun’dan Havza’ya geçer. Bu durumdan rahatsız olan İngiliz Yüksek
Komiseri Amiral Calthorpe, Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’a geri çağırıl-
455