Page 262 - SİNCAN TARİH VE KÜLTÜR ATLASI

yakınlarında Sokulluzâde Hasan Paşa’ya yenildi. Karayazıcı’nın maiye-
tinden artakalan Celâlî toplulukları ise yeni liderlerin emrinde eskisine
göre daha teşkilatlı olarak faaliyetlerini sürdürdüler.

Kalenderoğlu Mehmed İsyanı
Kalenderoğlu, XVII. yüzyıl başlarında Anadolu’da büyük karışıklık
çıkaran Celâli reisidir. Bazı kaynaklarda Ankara’nın Murtaza-âbâd ka-
zasına bağlı Yassıviran köyündendir (Yassıören-Kahramankazan). 1592
yıllarında seksen kişilik bir eşkıya grubuna liderlik yaparken Celâli reisi
Karayazıcı Abdülhalim ile birlikte affa uğradığı, ardından beylerbeyilere
çavuş olduğu, kethüda ve mütesellim gibi hizmetlerde bulunduğu rivayet
edilir. İsyan sebebi, kendisine vaad edilen sancak beyliğinin verilmeme-
si olarak belirtilir. 1604 yılında isyan edip etrafı yağmalamaya başlayan
Kalenderoğlu, diğer Celâli liderleriyle anlaşır. Kendisine katılan Kara Said
ile birlikte Aydın ve Manisa taraflarını yağma eder. Üzerine gönderilen
kuvvetleri yenilgiye uğratarak şöhretini arttırır. Bunlar arasında Anadolu
Beylerbeyi Dişlenk Hüseyin Paşa da vardır. İsyanı bastırmakla görevlendi-
rilen Yusuf Paşa ilgisiz kalınca Kalenderoğlu’nun cesareti artar. Manisa ve
Aydın onun nüfuzu altına girer. Bu arada Ankara’yı ele geçirmek için çok
mücadele ettiyse de halkın direnişiyle karşılaşır. Macaristan seferinden
dönen Sadrazam Kuyucu Murad Paşa, Şark serdarı tayin edilip 19 Safer
1016’da (15 Haziran 1607) Üsküdar’dan Halep’e doğru yola çıktığında en
önemli hedefi Halep’te isyan hâlinde olan Canbolatoğlu Ali Paşa ve Ana-
dolu’daki diğer Celâli reisleriydi. Murad Paşa, Konya’ya ulaştığında Kalen-
der’i hem nüfuz bölgesinden uzaklaştırmak hem de oyalamak amacıyla
ona Ankara sancağını verdiğine dair menşur gönderir.

Kalenderoğlu haberi alır almaz Saruhan’dan Ankara’ya hareket eder.
Yolu üzerindeki köy ve kasabaları yağmalayarak Ankara’ya ulaşır. Ancak
Ankara Kadısı Vildanzâde Ahmed Efendi, Macar seferlerinde ve ordu kadı-
lıklarında bulunmuş tecrübeli bir kişi olduğundan Ankara Kalesi’ni her tür-
lü saldırıya karşı tahkim ettirir ve Celâlîlerden korunmak üzere çeşitli ted-
birler alır. Şehri dış bir surla çevirir. Naima Tarihi vak’ayı şöyle anlatıyor:

Kalenderoğlu Ankara şehrine yakın gelince Ankara kadısı Vildanzâde
Mevlâna Ahmed Efendi, tecrübe görmüş bir adam ve Üngürüs seferlerin-
de Ordu-yı Hümâyun kadısı idi. Serdarlar onun reyinden istifade ederler-
di. Kendisine natamam kalan Ankara Hisarının binasını tamamlamak ve
Celâli mazarratından kurtarmağa çalışmak için mevleviyet itibariyle An-
kara kazâsı verilmiştir. Kalenderoğlu’nun gelişi zamanında şeriat hâkimi
olan Mevlâna Ahmed Efendi, Kalenderoğlu’na “Hâlen bir bölük silâhlı eş-
kıyayı şehre almak caiz değildir, bize bu cemiyet ile Hisar kapısını açma-
yız, harp etmeden kaçmayız” deyu haber göndermiştir.
246